B jak Barzani czyli KURDYJSKIE ABC

Barzani Masud

Prezydent autonomicznego rządu kurdyjskiego w północnym Iraku, lider Demokratycznej Partii Kurdystanu (KDP). Urodził się na terenie niepodległego państwa kurdyjskiego – Republiki Mahabadzkiej. W 1979 zastąpił swojego ojca Mustafę (byłego przywódcę kurdyjskich nacjonalistów) na pozycji lidera Demokratycznej Partii Kurdystanu.

Barzani Mustafa

Kurdyjski polityk, założyciel Demokratycznej Partii Kurdystanu (KDP) (1946), przywódca Kurdów w walce przeciwko rządom Iraku i Iranu o utworzenie niezależnego państwa kurdyjskiego. 15 grudnia 1945 oddziały kurdyjskie pod wodzą Mustafy Barzaniego zajęły Mahabad, który stał się stolicą proklamowanej 22 stycznia 1946 Republiki Kurdystanu. Mustafa Barzani został mianowany ministrem obrony oraz dowódcą armii.

Bocheńska Joanna

Współzałożycielka powstałej w 2008 roku Pracowni Studiów Kurdyjskich na UJ. Organizowała szereg przedsięwzięć kulturalnych takich jak m.in. Polsko-Kurdyjskie Forum Studenckie , Shevbuherk – wieczory z kulturą kurdyjską, Dni Islamu, panel z udziałem kurdyjskich aktywistów z Europy i Turcji, międzynarodowe seminarium Kurdystan irański. Pomagała w organizacji wyprawy do Kurdystanu polskim dziennikarzom i studentom.

Bezpaństwowcy

Według tego co podaje m.in Fuad Jomma w książce Kurdowie i Kurdystan, istnieje liczna grupa Kurdów, których żadne z krajów, na których terenie leży Kurdystan (Turcja, Irak, Iran, Syria) nie chce uznać za swoich obywateli. W związku z tym nie mają dowodów tożsamości, prawa do otrzymania paszportu, nie podlegają pod służbę wojskową. Są nazywani obcokrajowcami choć zamieszkują daną ziemię od pokoleń. Najczęściej do tego typu precedensów dochodzi w Syrii. Jak jednak podaje Jomma niekiedy winni są sobie sami Kurdowie i ich przesadne ambicje nacjonalistyczne.

Badyr

Najbardziej znany członek kurdyjskiego rodu Hasnawajdów, których ziemie obejmowały obszar Dinoru, Szecherezuru, Hamezanu, Nahawendu, Semganu oraz część Azerbejdżanu. Badyr bardzo rozwinął kraj jeśli chodzi o ekonomię oraz dbał o edukację poddanych. Znany był z tego, że wypłacał odszkodowania w przypadku takich nieszczęść jak np. powodzie. Rozkładał na raty spłaty pożyczek. Unowocześnił i rozbudował drogi oraz szlaki handlowe. 

 
Baran

Jedno ze słów, które tak samo brzmią zarówno po kurdyjsku jak i po polsku. Jest to spowodowane faktem, że oba języki należą do grupy indoeuropejskiej. Inne słówa, które brzmią tak samo to np. myszka, cielak, pięć, sześć, brwi, pięćset, sześćset.

 

Baban

Księstwo kurdyjskie, które obejmowało tereny dzisiejszego Kurdystanu irackiego i irańskiego ze stolicą w Sulemanji.  Jego czas pomyślności przypadał na połowę drugą połowę XVIII i początek XIX wieku. Istniało przez około trzysta lat. 

Bate  Melaye

Pseudonim twórczy  Mele Axmeda, poety, który wsławił napisanym po kurdyjsku zbiorem kolęd bożonarodzeniowych w stylu europejskim pod tytułem ''Maulud''. Są one znane w całym świecie muzułmańskim.

bardeli 

Niepraktykowany już dziś zwyczaj związany z zawieraniem małżeństw. Jego dosłowne tłumaczenie to ''kobieta za kobietę''. O bardeli mówiono, kiedy dziewczyna zostawała żoną syna przyjaciół rodziców a z kolei ich córkę wydawano za brata tej pierwszej. Córki więc zostawały niejako wymienione pomiędzy rodzinami.

 

Barodan 

Święto związane z narodzinami jagniąt. W tym okresie panny przewiązują szyję ulubionego zwierzęcia wstążką i wypuszczają na pole. Kawalerowie starają się złapać jedno z jagniąt. Z tą dziewczyną, której owieczkę uda się złapać chłopak powinien się ożenić.

bamia 

Kurdyjski specjał. Rodzaj lecza z dodatkiem okry.

Bibliografia: 
Opowieści Dengbeży. Baśnie i bajki kurdyjskie ze zbiorów rodziny Calîl, tłum. z języka kurdyjskiego (dialekt kurmandżi): Joanna Bocheńska

Joanna Bocheńska, Między ciemnością i światłem. O kurdyjskiej tożsamości i literaturze, Księgarnia Akademicka, Kraków 2011

Fuad Jomma, Kurdowie i Kurdystan, Wydawnictwo L&L i DJ, Gdańsk 2001

Pozostałe literki kurdyjskiego abecadła:

Pozostałe literki kurdyjskiego abecadła:

A
B
C
D

F

G

H

J

K