Civium concordia murus urbium - jak rozmawiać o uchodźcach

Jakiś czas temu z cudownymi babkami stworzyłyśmy grupę Komunikacja bez przemocy w Internecie. Wymieniamy się tam pomysłami jak gadać z tymi, z którymi nie możemy się zgodzić. Bo absurdalne poglądy czasem nie są takie, tylko dlatego, że tak nam się zdaje, tylko na prawdę "drugiej stronie" brakuje wiedzy. 

Już wcześniej organizowałam (wraz z grupą osób o najrozmaitrzych poglądach) spotkania z cyklu Możemy się nie zgodzić. Ideą były rozmowy międzypoglądowe. Aby poznać swój punkt widzenia. Bez przekonywania do swoich racji. Kiedy na naszych granicach giną ludzie nie ma czasu na wgłębianie się w czyjeś motywacje. Nie możemy milczeć, prawa człowieka są kwestią bezdyskusyjną. Po co zatem nasze rozkminki na grupie? A bo nie chcemy, by nasza aktywność wyglądała tak:

Mamy w planie wypracowanie lkilku rodzajów narzędzi, które pomogą nam w dyskusjach z osobami o odmiennym punktem widzenia i w reagowaniu na hejt, czy ataki. Cudowna Małgosia Wójcicka spisała nasze plany:

"Po kolei:

STRATEGIE

• na niemoc, bezsilność, złość – znalezienie pomocnych strategii, refleksji i spostrzeżeń, co działa i daje szansę na dialog, a co jest nieskuteczne i tylko zaognia sytuację

BAZA DANYCH

• na brak wiedzy – stworzenie bazy najczęstszych ataków, argumentów i zarzutów wraz z pomysłami odpowiedzi – fakty, dane plus jak je ubrać w słowa. Biblioteki Q&A.

MOTYWACJA

• na trudne chwile i zwątpienia – spisanie motywujących nas do działania argumentów, dlaczego się nie poddawać. Przykłady dyskusji, sytuacji, które się powiodły.

PORADNIK

• a na koniec – zebranie tego wszystkiego i upublicznienie w formie poradnika

•••.STRATEGIE •••

MYŚLEĆ ROZMÓWCĄ

Refleksja: od ponad 6 lat rząd bardzo konsekwentnie i niestety skutecznie stosuje klasyczną strategię zarządzania strachem, robi grunt pod narrację „tylko my was uratujemy”.

Ludzie naprawdę w to wierzą.

Niezależnie od tego, co ktoś pisze, po drugiej stronie jest człowiek, który przecież nie jest tylko zły. Bardzo często to, że atakuje wynika z tego, że autentycznie się boi. O siebie, swoją rodzinę, kondycję finansową, sytuację w kraju.

>>> Otworzyć się na niego. Zastanowić, co sprawiło, że myśli tak, jak myśli. Zastanowić się dlaczego czuje się zagrożony przez to, co my myślimy i piszemy. Prawdziwie się nim/nią zaciekawić. Bez zobaczenia po drugiej stronie człowieka w człowieku nie będzie dialogu.

ŁĄCZYĆ, A NIE DZIELIĆ

>>> Szukać i skupiać się na tym, co wspólne. Przecież np. wszyscy boimy się o swoje dzieci, wszyscy nie mamy zgody na manipulacje Łukaszenki…

Szukać zwykłych, codziennych sytuacji, z którymi osoba po drugiej stronie może się łatwo utożsamić.

MYŚLEĆ CELEM, A NIE EMOCJAMI

Refleksja: prawo prawdy (niestety) należy do większości. W sieci jest zdecydowanie więcej narracji antyuchodźczych, są głośniejsze. To, co jest bardzo potrzebne, jak najwięcej dowodów na to, że my też istniejemy i myślimy inaczej. I to jest ten cel.

>>> Kiedy coś mnie wścieknie, zaboli, zezłości, odrywam dłonie od klawiatury i gaszę emocje. Jestem tu po to, żeby zostawić ślad. Nawet, jeśli nie przekonam rozmówcy, to pokażę, że jestem i mam inne zdanie. Na chłodno. Jak w szachach.

ARGUMENTUM AD ARGUMENTUM…

… non argumentum ad personam

>>> Nie dać się wciągnąć w ping-pongt: a ty na pewno to lub tamto. Przekierować ją na rozmowę o faktach (sprawdzowych, wiarygodnych), rozwiązaniach.

SZACUNEK

>>> Szanować, ale co równie ważne, wymagać bycia szanowanym.

Refleksja: postawienie granicy – kulturalne, ale stanowcze – sprawia, że nie dajemy się zdehumanizować.

Internet, wraz ze swoją anonimowością bardzo ułatwia atakowanie, wyzywanie. Powiedzenie, halo, po drugiej stronie jest człowiek, który ma swoją godność i nie pozwoli się tak traktować często zmienia postawę lub, w przypadku trola ucina dyskusję.

Jak postawić granicę? Znajdźmy razem kilka zdań – gotowców, których będziemy mogli używać.

PRZEKONYWAĆ NIEPRZEKONANYCH

>>> skupiać się na osobach, które mają wątpliwości, piszą o obawach. Danie im kilku faktów czy podzielenie się własną historią o dobrych spotkaniach z cudzoziemcami może tu zrobić robotę.

A tych, którzy „wiedzą na pewno” dopytywać o konkrety, potwierdzone fakty, źródła. Weryfikować ich stereotypowe stwierdzenia i propagandowe kalki i sformułowania.

Oraz odwracać role – vide kolejny punkt.

ODWRÓCIĆ ROLE

Refleksja: zazwyczaj to „oni” atakują, a „my” się bronimy.

>>> Przyjąć pozycję: to ty udowodnij mi, że nie mam racji, to ty mnie przekonaj. Podaj fakty, źródła, badania naukowe, statystyki. Daj mi fakty, konkrety.

PYTAĆ

Pytania są skuteczniejsze w nawiązaniu dialogu niż stwierdzenia. Kategoryczne stwierdzenie: jest tak i tak zamyka dyskusję albo prowokuje do ataku/obrony swojego stanowiska. Zadanie pytania daje szansę na dialog.

Skąd dokładnie to wiesz? Co konkretnie się zdarzyło, że padają z Twojej strony tak mocne słowa? A zobaczmy, jaki będzie miało skutek, to co sugerujesz, żeby zrobić? Krótkodystansowo, długodystansowo. Czy to rozwiąże problem? Jak?

Wysłuchanie czyjegoś zdania daje szansę na to, że ktoś wysłucha też naszego.

PROSTY JĘZYK

>>> Im prostszy, tym lepiej. Jeśli używamy jakiegoś trudniejszego terminu, cytatu, wyjaśnić, co znaczy. Starać się mówić językiem, który nawet dziecko miałoby szansę zrozumieć.

EMPATIA

Tak. Trudne.

>>> Vide – myśleć rozmówcą. To, że się boi, nie ma wiedzy, to znaczy, że się boi lub nie ma wiedzy, a nie, że jest gorszy. Nie wywyższać się, nie pogardzać. Ta pogarda, to częsty zarzut w naszą stronę. I niestety nierzadko słuszny.

Empatia ma też dodatkową moc – sprawia, że nie odbieramy ataków aż tak personalnie, studzi nasze własne, trudne emocje.

•••.MOTYWACJE•••

Czyli co się udało oraz dlaczego to ma sens, nawet jeśli nie przekonamy do swojej racji…

• Zostawiamy w sieci ślad, tworzymy kontr narrację, stajemy się bardziej widoczni

• Osoba po drugiej stronie może mieć trudność z publicznym przyznaniem racji, ale niewykluczone, że któryś z argumentów zasieje w niej ziarno wątpliwości, sprowokuje do refleksji

• Ci, którzy się nie odzywają, a myślą podobnie, zobaczą, że nie są sami

• Pokazujemy inny punkt widzenia.

•••••

To, co tu spisałam niech będzie początkiem. Dopisujmy swoje sposoby, przykłady. Zbierajmy najczęstsze zarzuty (ten repertuar w dużej mierze bazuje na kalkach z propagandy rządu i nie jest wcale aż tak duży). Kiedy widzimy coś, co często się powtarza, skopiujmy, wklejmy. To zajmie chwilę, a zrobi świetną bazę do naszego Q&A."