Kurdowie to lud pochodzenia indoeuropejskiego, zamieszkujący przede wszystkim krainę podzieloną pomiędzy Turcję, Irak, Iran i Syrię. Ich korzenie sięgają starożytności, lecz dokładne pochodzenie jest nie jasne. Być może wywodzą się od Medów. Był to lud który wraz z Babilończykami obalił imperium asyryjskie aby kilkadziesiąt lat później ulec Persom i wejść w skład monarchii Achemenidów. W Vl wieku zostali podbili ich Arabowie i nawrócili na Islam. Wcześniej wierzyli w Zaratusztrianizm najstarszą religię objawioną, o której opowiemy później.
Po zakończeniu l wojny światowej 1920 roku zawarto w Sevres traktat pokojowy , który ustanawiał autonomię dla Kurdów, z możliwością ewentualnego uzyskania przez nich niepodległości w dalszej przyszłość. 10 października Kurdowie proklamowali powstanie niepodległego Kurdystanu. Jednak fakt, że tereny Kurdystanu są bardzo bogate w ropę sprawił, że Entena wycofała swoje poparcie dla projektu. Ziemie Kurdystanu, rozdzielono traktatem z Lozanny w 1923 roku, pomiędzy młodoturecką, laicką Turcję, Persję, brytyjski mandat Ligii Narodów w Iraku oraz francuski w Syrii .
Kurdowie w Iraku
Kiedyś
Jeszcze za czasów brytyjskiego panowania w Iraku wybuchały kurdyjskie powstania. W 1946 roku Mustafa Barzani (obecnie jego syn jest prezydentem Kurdystanu) założył Demokratyczną Partię Kurdystanu, która wspierała powstanie Republiki Kurdyjskiej. W 1961 roku wywołał powstanie, zakończone ugodą z ugodą z Bagdadem. Iraccy Kurdowie zostali uznani za odrębną grupę etniczną i otrzymali autonomię. Jednak na tle konfliktu o bogate w ropę kurdyjskie miasto Kirkuk, doszło w 1974 do kolejnego powstania. Było ono krwawo tłumione przez władze z Bagdadu. Irakijczycy wysiedlali Kurdów w głąb kraju.
Potem...
na scenę wszedł Saddam H. Imię Saddam oznacza "tego, który walczy", "tego który stawia czoło". Mimo, że Husajn nie żyje od 10 lat, kiedy to został stracony przez powieszeni, jego wspomnienie jest dla Kurdów tak żywe, że zwykli biwakować nieopodal zgliszczy jego zbombardowanej posiadłości i pluć i wygrażać w ich stronę.
W latach 1987-88 armia iracka przeprowadziła na rozkaz Saddama systematyczną eksterminację ludności kurdyjskiej, zwaną Operacją Anfal (Łupy Wojenne). Zginęło lub przepadło bez wieści ok. 180 tysięcy Kurdów, czyli 10% społeczeństwa. Samego 16 marca 1988 w czasie ataku chemicznego na położone w północnym Iraku miasto Halabdża, zginęło 5 tys. Kurdów. Ocenia się, że na działanie broni chemicznej zostało wystawionych blisko 400 tys. ludzi, w tym kobiety, dzieci i starcy.
Podczas procesu o ludobójstwo Saddam argumentował, że była to operacja przeciwko partyzantom kurdyjskim, którzy wszczęli powstanie w chwili, gdy trwała wojna z Iranem. Świadkowie potwierdzili jednak zarzut prokuratorów, że armia iracka używała gazów bojowych przeciwko cywilom i stosowała taktykę spalonej ziemi. Jest to sposób prowadzenia wojny polegający na niszczeniu wszystkiego, co może być przydatne dla strony przeciwnej, tak by pozbawić jej źródeł zaopatrzenia, spowolnić poruszania się jej wojsk czy pozbawić możliwości późniejszego wykorzystania odzyskanego lub zdobytego majątku.
Po przegranej przez Husajna wojnie o Kuwejt Kurdowie odpowiedzieli na apel prezydenta USA Busha seniora i wzniecili powstanie. Nie otrzymali jednak spodziewanego wsparcia od koalicji antyirackiej i zostali krwawo stłumieni. Zginęło około 60 tys. ludzi, a ponad 1,5 mln Kurdów uciekło do krajów sąsiednich. Francja, Wielka Brytania i USA podjęły wówczas militarną interwencję, aby umożliwić powrót wypędzonych Kurdów do Iraku.
Pod osłoną ONZ stworzono w kraju strefy niedostępne dla lotnictwa irackiego. Do października 1991 siły kurdyjskie wyparły wojska irackie z Kurdystanu, ustanawiając niezależne państwo kurdyjskie. Nigdy oficjalnie nie ogłoszono jednak jego niepodległości.
Dziś!
Po II Wojnie w Zatoce Perskiej iracki Kurdystan stał się najbardziej stabilną częścią okupowanego kraju.
Obecnie iracki Kurdystan ma prawa niezależnego państwa w państwie. Posiada własnego prezydenta, rząd oraz parlament. Mimo to jest ciągle zależny od Bagdadu. Na ten moment zupełne odłączenie się od Iraku jest niemożliwe - skończyłoby się to wojną domową. Poza tym jak w efekcie domina, pojawiłaby się wówczas kwestia Kurdystanu w Iranie, Syrii i Turcji. Kurdystan obejmuje 3 prowincje:As- Sulajminijja, Erbil i Dahuk. Stolicą autonomii jest Erbil.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz